Białoruskie tradycje wielkanocne

Jako odskocznię od politycznych problemów Białorusi przedstawiamy dzisiaj tekst z „Naszej Niwy” dotyczący białoruskich tradycji wielkanocnych.

Białoruskie tradycje wielkanocne

Korzeni tradycji przygotowywania kraszanek, paschy, wspólnego świątecznego obiadu, szukać należy w podaniach ludowych.

Najpierw zanoszono do cerkwi, gdzie były święcone, typowe dla świąt wielkanocnych potrawy: ciasta, mięso, słoninę, ser, a także sól. Przede wszystkim zaś jajka, farbowane w cebuli lub korze drzew, co nadawało im czerwonej barwy (robiono także „pisanki” – czyli jajka ozdobione różnymi wzorkami). Jajka, przed poświęceniem, należało trochę obrać, by „uświęcenie” lepiej je „przeszło”.

Istnieje wiele przesądów związanych z Wielkanocą. Deszcz padający w noc wielkanocną zwiastował taką pogodę aż do Święta Trójcy, a co za tym idzie również chłodne lato. Za to spokojna i ciepła pogoda wróżyła podobne lato.

Sobota – Wielka, czerwona, jest ostatnim dniem przed Wielkanocą. W sobotę barwi się jajka, piecze ciasta. W świątyniach święci się kolorowe jajka, ciasta i inne pokarmy. Wiele osób decyduje się nie spać całą noc i zbiera się w cerkwiach lub kościołach na nocnym czuwaniu.

W pierwszy dzień świąt wielkanocnych nie palono w piecach. Myto się w wodzie, do której wkładano barwione na czerwono jajka i przedmioty ze srebra i złota. Stół nakrywa się białym obrusem, przystraja zielonymi roślinami. Na stole stawia się „święcone” – jajka, sól, ciasta, wędlinę. „Świętowanie” rozpoczyna się od poświęconego jajka: dzieli się je na kawałki przeznaczone dla każdego członka rodziny. Stół przy którym spotyka się cała rodzina jest bogato nakryty różnego rodzaju potrawami. Przed rozpoczęciem świątecznego śniadania odczytywano fragment Pisma Świętego. Następnie wszyscy razem czytali modlitwy „Ojcze nasz” i „Chwała Ojcu”, po czym spożywano poświęcone jajko.

W Wielkanoc ochrzczeni rodzice dają swoim dzieciom „wielkanocne gościńce”.

Cechą charakterystyczną białoruskiego folkloru są „wielkanocne pieśni” (валачобныя песні, vałačobnyja piesni). Zwyczaj obchodzenia w Wielkanoc najbliższej okolicy ma swoje źródło w starożytności. Uważano, że odwiedzenie gospodarstwa przez „wielkanocnych pieśniarzy” (Валачобнікі, Vałačobniki) – chłopców i dziewczęta – przynosi społeczności jedność, a wraz z nią powodzenie. Podchodząc pod okna domostw, „vałačobniki” śpiewali pieśni, w których wychwalali gospodarza, gospodynię oraz ich synów i córki. Gospodarze, do których zawitali śpiewacy, szczodrze dzielili się z nimi różnymi przysmakami.

W Wielkanoc szczególnie wyglądano słońca, ponieważ wierzono, że można w nim wówczas ujrzeć zmartwychwstałego Chrystusa. Mówiono również, że słońce tego dnia „skacze z radości”.

Najbardziej lubianą zabawą wielkanocną były „bitki” (біткі). Stukano się świątecznymi jajkami, zwycięzcą okazywała się ta osoba, której jajko przetrwało w całości. Niektórzy szczęśliwcy zdobywali w ten sposób całą czapkę czerwonych jajek. Zdarzali się również żartownisie, którzy zamiast jajka wystawiali do rywalizacji pomalowany, okrągły kamień i w ten sposób wygrywali.

23 kwietnia 2011, 13:42, СГ

Artykuł można przeczytać tutaj